რაჭის კულტურა და ტრადიციები

რაჭა

მთის რა­ჭა­ში გან­სა­კუთ­რე­ბულ თაყ­ვანს სცე­მენ წმინ­და გი­ორ­გის. შხე­ლის წმინ­და გი­ორ­გის სა­ლო­ცა­ვი სო­ფელ გლო­ლას­თან, დიდ გაშ­ლილ მინ­დორ­ზე მდე­ბა­რე­ობს. მთის რა­ჭა­ში არის ციხე-კოშ­კე­ბი და ეკუთ­ვნის იმ სა­ცხოვ­რებ­ლის ტიპს, რო­მელ­შიც ადა­მი­ა­ნე­ბი და სა­ქო­ნე­ლი, სა­ნო­ვა­გის მა­რა­გი და პი­რუ­ტყვის საკ­ვე­ბი ერთ კომ­პლექსშია მოქ­ცე­უ­ლი.

სა­ინ­ტე­რე­სოა მთის რა­ჭის სა­ქორ­წი­ნო ტრა­დი­ცი­ე­ბიც. რო­გორც წესი, ჯვრის­წე­რა მი­ღე­ბუ­ლი იყო ქა­ლის სო­ფელ­ში, სა­დაც სა­სი­ძო თა­ვი­სი "ან­ქრით" (მაყ­რით) მი­ემ­გზავ­რე­ბო­და. იქ "გვირ­გვი­ნოს­ნებს" ასა­ჩუქ­რებ­დნენ ნივ­თე­ბი­თა და ფუ­ლით. ვახ­შმის შემ­დეგ აიშ­ლე­ბოდ­ნენ, პა­ტარ­ძალს წა­მო­ბუ­რავ­დნენ "ბურ­სე­ულს", შემ­დეგ მიჰ­ყავ­დათ სი­ძის სახ­ლში თო­ფე­ბის სრო­ლი­თა და სიმ­ღე­რით. იქ დე­დამ­თი­ლი ხვდე­ბო­და შაქ­რით.

ძვე­ლად მთის რა­ჭა­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი იყო აკ­ვან­ში "და­წინ­დვა" (და­ნიშ­ვნა). სო­ფელ­ში თუ ერთ ოჯახს ქალი შე­ე­ძი­ნე­ბო­და, მე­ო­რეს კი ვაჟი და ამ ოჯა­ხებს ერ­თმა­ნეთ­თან კარ­გი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ჰქონ­დათ, ორ­მო­ცი დღის შემ­დეგ შეხ­ვდე­ბოდ­ნენ ერ­თმა­ნეთს წყა­რო­ზე და და­ნა­თე­სა­ვე­ბას შეს­თა­ვა­ზებ­დნენ.

რა­ჭა­ში ნა­დი­რო­ბა­საც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი რი­ტუ­ა­ლე­ბით ას­რუ­ლე­ბენ. მო­ნა­დი­რე სა­ნა­დი­როდ წას­ვლის წინ ცუდ სი­ტყვას არ იტყო­და, არ და­ლევ­და. სა­ნა­დი­როდ ღამე ან დი­ლით ადრე მი­დი­ო­და და ცდი­ლობ­და გზა­ზე ხმა არა­ვის­თვის არ გა­ე­ცა. შემ­ხვედ­რსაც არ უნდა ეკი­თხა, სად მიხ­ვა­ლო. მხო­ლოდ გზა უნდა და­ე­ლო­ცა: გა­მარ­ჯვე­ბით ია­რეო. არც მო­ნა­დი­რის ცოლი ეტყო­და ვინ­მეს, თუ სა­ნა­დი­როდ იყო მისი ქმა­რი წა­სუ­ლი, არც თმას გა­იშ­ლი­და და და­ი­ვარ­ცხნი­და მის მოს­ვლამ­დე. საგ­ზლად მო­ნა­დი­რე დე­დის გა­მომ­ცხვარ ხმი­ადს წა­ი­ღებ­და. ქო­ნი­ა­ნი ან წვნი­ა­ნი თან არა­ფე­რი უნდა ჰქო­ნო­და. არც მის ოჯახ­ში შე­იჭ­მე­ბო­და წვნი­ა­ნი საჭ­მე­ლი მის მოს­ვლამ­დე.